دیوار‌های شیشه‌ای در مدیریت شهری | اقدام‌ها و راه‌های ارتباطی مبارزه با فساد در شهرداری مشهد

یلدا مهدوی | شهرآرانیوز؛ «ما امانت دار تک تک مردم مشهد هستیم. معیار عملکرد ما قانون و حدود اخلاقی و شرعی است. ما - شورای ششم - قصد داریم با تعامل و تعاون حذف فساد را رویکرد اصلی خود قرار دهیم.» این شاه بیت حرف‌هایی بود که در مراسم تحلیف اعضای ششمین دوره شورای شهر مشهد از سوی رئیس شورای شهر مشهد مطرح شد.

او همچنین در این مراسم تأکید کرد که «شورای ششم از همه ظرفیت‌های حقیقی و حقوقی شهر، برای تعامل با همه نهاد‌ها و اشخاص برای حذف فساد مالی و اداری استفاده خواهد کرد.»

این قول‌ها در شرایطی داده شد که اجرایی شدن صددرصدی آن را می‌توان معجزه ۱۴۰۰ برای رسیدن به شهرداری شیشه‌ای دانست. بی شک موضوع شفافیت در شهرداری به عنوان حکومت محلی می‌تواند نقش کلیدی در زندگی مردم و شهروندان داشته باشد.

دلیل این موضوع نیز روشن و بدیهی است. شهرداری  و گستره خدماتی که ارائه می‌دهد با زندگی روزمره همه شهروندان گره خورده است تا جایی که در بسیاری از شهرداری‌ها شعار «خدمت به مردم، از تولد تا مرگ» مطرح است.

رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی اخیر خود که به مناسبت قیام مردمی ۱۹ دی مردم قم بود به موضوع مبارزه با فساد تأکید دوباره کردند.

ایشان خطاب به مسئولان خواستار استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای مبارزه با فساد شدند. در همین راستا روزنامه شهرآرا نگاهی داشته است به راه‌های ارتباطی مردم مشهد با شهرداری و اینکه مدیران شهری برای استفاده از ظرفیت مردمی در مبارزه با فساد چه کرده اند؟

«فاش» برای مبارزه با فساد

۷ تیرماه ۹۷، «فاش» یا «فضای اطلاع رسانی شفاف» برای شفافیت و اعلام فساد اداری آغوشش را برای سوت زنان شهری مشهدی باز کرد. در این سامانه قرار است مردم بدون واسطه از تعداد مأموریت‌های خارجی، آلبوم بودجه، قرارداد‌ها و مناقصه‌های شهرداری و... آگاه شوند. همچنین در این سامانه امکان درج گزارش‌های فساد وجود دارد.

مهر ۹۸، با گذشت یک سال از راه اندازی سامانه فاش، شورای شهر مصوبه تشویق سوت زنی در شهرداری مشهد را در هفتاد و پنجمین جلسه خود به تصویب رساند.

هدف از آن هم ایجاد بستری امن برای تضمین حمایت‌های مادی و معنوی از اعلام کنندگان تخلف، پیشگیری و مبارزه با فساد اداری و افزایش سلامت نظام اداری و ... بیان شد. در این مصوبه فساد اداری «هرگونه فعل یا ترک فعل واقع شده یا درحال وقوع توسط کارکنان شهرداری، ستاد مناطق، سازمان ها، شرکت‌ها و مؤسسات وابسته یا شورای اسلامی شهر یا طرف‌های قراردادی مجموعه‌های یاد شده که توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به صورت جمعی، فردی یا سازمان به صورت عمدی، یا نقض قوانین و مقررات کشور یا مصوبات شورای اسلامی شهر انجام پذیرد» تعریف شده است.

البته عقب بودن داده‌های بارگذاری شده در سامانه فاش و ضعف در به روز رسانی‌ها از ضعف‌های این سامانه است که این روز‌ها الگوی شهرداری پایتخت نیز شده است. قطعا احیای فاش، توسعه زیرساخت‌ها و به روز بودن اطلاعات و در نهایت در اختیار عموم قراردادن همه اطلاعات بدون هرگونه فیلتر و خودسانسوری می‌تواند نقشی کلیدی در احیای فاش داشته باشد؛ احیایی که پیامد آن احیای اعتماد مردمی است.

سلسله نشست‌های «پای حرف مردم»

دیدار‌های مردمی با اعضای شورای شهر مشهد یکی از اقدامات اجرایی شده توسط مدیران شهری است که از ابتدای دی ماه اجرایی شد. آن طور که محمد اسماعیل شیخانی، مدیر روابط عمومی شورای شهر مشهد، توضیح داده قرار است این دیدار‌ها در قالب سلسله نشست‌هایی مستمر در محلات مختلف مشهد برگزار شود تا مردم در این دیدار‌ها بتوانند به راحتی از مشکلات و دغدغه‌های شهری بگویند. پایه و بنای این نشست‌ها رسیدگی جدی به دغدغه‌ها و مشکلات مردم است.

تأکید مسجدمحوری و لحاظ شدن مسجد به عنوان پایگاه مردمی موضوع دیگری است که همواره مورد تأکید اعضای شورای ششم شهر بوده است.

دراین باره اعضای شورای شهر مشهد قرار خود با مردم مشهد را دوشنبه شب‌ها بعد نماز مغرب و عشا تنظیم کردند تا با برگزاری سلسله نشست‌های «پای حرف مردم» جدا از عملی کردن قول خود به مردم برای دیدار‌های مردمی، بستری برای اجرایی شدن دیگر قولشان که توجه به جایگاه و کارکرد مساجد بود فراهم کنند.

دی ماه آغاز این نشست‌های مردمی با اعضای شورا بود. در همین باره اولین نشست «پای حرف مردم» اعضای شورای شهر مشهد در شهرک شهید رجایی و مسجد امام سجاد (ع) ششم دی ماه برگزار شد. دومین نشست شورایی‌ها و مردم سیزدهم دی ماه در مسجد چهارده معصوم محله نجف بود. خیابان صادقی و مسجد امام جواد (ع) نیز میزبان سومین جلسه از سلسله نشست‌های پای حرف مردم بود.

۱۳۷؛ شهروند مشارکت جو، شهرداری پاسخگو

شهرداری مشهد، به عنوان شهرداری پیشرو در کشور، سال ۱۳۷۵ سامانه‌ای را برای ارتباط گیری مردم با مدیران شهری راه اندازی کرد تا مسیر شفاف سازی و اعتمادسازی را با دریافت نقد‌ها و مطالبات مردمی فراهم کند. دراین باره شهرداری مشهد شماره سه رقمی ۱۲۰ را برای این هدف در نظر گرفت. در ادامه، شهرداری مشهد سال ۱۳۸۰ با اختصاص سه کارشناس و ده خط تلفن و تغییر شماره به رقم ۱۳۷، واحد پاسخگویی و اطلاع رسانی مرکز ارتباطات مردمی شهرداری مشهد را پایه گذاری کرد.

ساختار عملی و پاسخگویی ۱۳۷ مبتنی بر سیستم تلفن گویا بود. خردادماه سال ۱۳۸۸ با تغییر ساختار و تبدیل آن به مرکز ارتباطات مردمی ۱۳۷، این مرکز فعالیت خود را با افزایش نیروی انسانی و تولید نرم افزار «سجا» ادامه داد. امروز مرکز ارتباط مردمی ۱۳۷ در راستای رسیدن به شعار خود که «شهروند مشارکت جو، شهرداری پاسخگو»ست. با فعالیت ۲۴ ساعته خود همه روز پاسخگوی بیش از هزار پیام و تماس شهروندان مشهدی است.

در نگاهی به روند مشارکت شهروندان در طرح نقدها، نظرات می‌توان به گزارش منتشرشده فصل بهار این مرکز اشاره کرد که فقط در بهار ۱۴۰۰، ۱۶۹ هزار و ۷۶۰ پیام و تماس با مرکز ۱۳۷ شهرداری مشهد گرفته شده است.

سه شنبه‌های پاسخگویی

سه شنبه‌های پاسخگویی فرصت هفتگی برای نهادینه شدن نهضت گفت وگوی مستقیم مردم با مسئولان شهری است. این یکی از اقدامات سامانه ۱۳۷ شهرداری مشهد برای ایجاد تعامل و ارتباط راحت مردم با مسئولان است.

براین اساس هر سه شنبه یکی از مدیران شهری با حضور در مرکز ۱۳۷ پاسخگوی مردم هستند. در گزارشی از روند اجرای سه شنبه‌های پاسخگویی می‌توان به دی ماه اشاره کرد. از ابتدای این ماه شهردار منطقه ۱۰، شهردار منطقه ۴ و شهردار منطقه ۳ پاسخگوی درخواست‌ها و مطالبات مشهدی‌ها بودند.

اعلام فساد به بازرسی

بازرسی شهرداری مشهد یکی دیگر از راه‌هایی ارتباطی برای اعلام گزارش فساد است. مردم می‌توانند از طریق سایت بازرسی شهرداری مشهد به آدرس https://bazrasi.mashhad.ir/ مراجعه کند. در این سایت محلی برای دسترسی آسان مردم به منظور اعلام گزارش لحاظ شده است. شهروندان مشهدی می‌توانند با درج کد امنیتی گزارش‌های فساد خود را درج کنند.

دوشنبه‌های دیدار مردمی

۱۱۴ روز از حضور سیدعبدا... ارجائی به عنوان شهردار مشهد گذشته بود که نهضت شفافیت و گشودن در‌های اتاق مدیران شهری برای ملاقات مردمی آغاز شد؛ اقدامی که امکان دیدار راحت مردم و مسئولان را فراهم می‌کند و گامی برای عملی کردن شفافیت و شهرداری شیشه‌ای است. دوشنبه‌های ملاقات مردمی در شهرداری مشهد در همه سازمان ها، معاونت‌ها و مناطق به عنوان یک برنامه ثابت خواهد بود.